RELEX คืออะไร
มาจากคำว่า REfractive Lenticule EXtraction ชื่อภาษาอังกฤษที่บอกถึงวิธีผ่าตัดว่าเป็นการเอาเนื้อกระจกตาออกเป็นชิ้นที่เรียกว่า lenticule เพื่อแก้ไขค่าสายตา โดยการผ่าตัดทั้งหมดใช้ femtosecond laser เพียงอย่างเดียวเท่านั้น เรียกว่าเป็นคนละหลักการกับการทำ LASIK และ PRK ที่ใช้ excimer laser ในการเจียรกระจกตา
หลักการของ RELEX
Femtosecond laser หรือเรียกสั้นๆว่า femto เมื่อยิงเลเซอร์ femto ไปที่กระจกตาในตำแหน่งไหน ตำแหน่งนั้นจะถูกแยกด้วยพลังงานของเลเซอร์ ทำให้เนื้อเยื่อกระจกตาแยกออกจากกัน เกิดเป็นฟองอากาศและน้ำขึ้น โดยถ้ายิงให้จุดโฟกัสของเลเซอร์แต่ละจุดอยู่ใกล้กัน ก็จะเหมือนกับการตัดชิ้นเนื้อนั่นเอง
หมอยกตัวอย่างเปรียบเทียบ ให้คิดว่าfemto เหมือนทำรอยปรุของแสตมป์ รอยปรุที่ละเอียดและอยู่ชิดกัน ทำให้รอยขาดของสแตมป์มีความคมมากขึ้น
เลเซอร์ยิงเข้าไปในเนื้อกระจกตามีรูปร่างเป็นเลนส์นูน ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7 mm (lenticule) มีความหนาเท่าไหร่ขึ้นกับค่าสายตา ยิ่งสายตาสั้นมาก lenticule จะหนามาก
จากความรู้พื้นฐานที่ว่าการแก้ไขสายตาสั้น หลักการคือทำให้กระจกตาตรงกลางแบนลง ด้วยวิธีนี้เนื้อกระจกตาตรงกลางจะหายไปมากกว่าด้านข้าง และสิ่งที่ตามมาด้วยคือกระจกตาบางลง ไม่ว่าจะทำ LASIK, PRK หรือ RELEX ก็เป็นแบบนี้ทั้งสิ้น
หลายคนน่าจะสงสัยว่า แล้วถ้าเทียบกันแล้ว ค่าสายตาที่เท่ากัน เช่น สายตาสั้น 300 เท่ากัน ระหว่าง LASIK กับ RELEX วิธีไหนกินเนื้อกระจกตามากกว่ากัน คำตอบคือ RELEX มากกว่าเล็กน้อย
เปรียบเทียบการผ่าตัดแก้ไขสายตาแต่ละวิธี คลิก
การผ่าตัด RELEX เหมาะกับใคร
ค่าสายตาที่ RELEX CLEAR สามารถแก้ไขได้
สายตาสั้นตั้งแต่ 100 ถึง 1000 (Myopia -1.0 to -10.0 Diopter)
สายตาเอียงตั้งแต่ 50 ถึง 300 (Astigmatism 0.5 to 3.0 Diopter)
เหมาะกับคนที่มีโอกาสกระแทก ไม่ว่าจะด้วยกิจกรรมที่ทำหรือความต้องการทางอาชีพ
RELEX CLEAR คืออะไร
RELEX เป็นชื่อของวิธีผ่าตัด (เหมือน LASIK) แต่ยังมีการเรียกชื่อตามที่บริษัทผู้ผลิตตั้งออกมา เช่น
- SMILE (SMall Incision Lenticule Extraction) ของบริษัท Carl Zeiss จากประเทศเยอรมัน
- CLEAR (Corneal Lenticule Extraction for Advanced Refractive correction ) ของบริษัท Ziemer จากประเทศสวิตเซอร์แลนด์
- Smartsight จากบริษัท Schwind Amaris จากประเทศเยอรมัน
ในประเทศไทยมี RELEX 2 แบบ คือ SMILE และ CLEAR
VDO จาก YouTube Ziemergroup
เทคโนโลยีของ CLEAR
1 Low energy femtosecond laser
ใช้พลังงานในการยิงเลเซอร์น้อยที่สุด พลังงานในระดับ nanoJoule
ที่หมอเปรียบเทียบว่าการยิง femto เหมือนทำรอยปรุของแสตมป์ femto ที่ระดับพลังงานที่มาก ได้รอยปรุใหญ่ ถ้าระดับพลังงานน้อย รอยปรุจะเล็ก รอยฉีกก็จะเรียบเนียนมากขึ้น
2 Cyclotorsion control
มีการจับตำแหน่งลูกตาตามตำแหน่งของม่านตา เพื่อให้การแก้ไขสายตาเอียงแม่นยำขึ้น
3 Centration (adjustment)
สามารถปรับตำแหน่งการยิงของเลเซอร์ได้หลังจากที่เครื่องทำงานแล้วด้วย AI เพื่อให้ได้ตำแหน่งการยิงเลเซอร์ที่ดีที่สุด
4 มีกล้อง Intraoperative OCT build-in
ในเครื่องถ่ายเพื่อเช็คตำแหน่งสุดท้ายก่อนเลเซอร์ทำงาน ให้เกิดความแม่นยำมากที่สุด
การดูแลหลังผ่าตัด RELEX CLEAR
1. หลังผ่าตัดทันที การมองเห็นจะเหมือนมองผ่านน้ำ ภาพเหมือนเป็นหมอกๆ สามารถเดินได้ ไม่ต้องห่วงว่าทำแล้วจะมองไม่เห็นเลยในช่วงแรก
ใครที่วางแผนมาทำคนเดียวก็ทำได้ หลังผ่าตัดนั่ง taxi กลับบ้านเองได้ (แต่ให้ดี มีเพื่อนมาด้วยสักคนน่าจะอุ่นใจกว่า)
2. หลังทำ 3-4 ชั่วโมงแรกจะมีอาการเคืองตา น้ำตาไหลทั้งสองข้าง แนะนำให้นอนพัก น้ำตาไหลก็ปล่อยไป ตื่นมาอาการจะดีขึ้น
3. ห้ามน้ำเข้าตา 5 วัน ใช้สำลีและน้ำเกลือที่ได้ไปเช็ดทำความสะะอาดรอบตา รวมทั้งระวังสิ่งสกปรก ฝุ่น ควันเข้าตา
4. ไม่ขยี้ตา
5. ใส่ที่ครอบตาเวลานอน 1 สัปดาห์
6. ใส่แว่นกันแดดทุกครั้งที่ออกกลางแจ้ง ในตึกไม่จำเป็นต้องใส่ และแว่นกรองแสงทำงานคอมไม่จำเป็น (แต่ไม่ได้ห้าม แล้วแต่ความสบายใจ)
7. หยอดยาตามที่แนะนำ หยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ เวลาหยอดระวังปลายขวดสัมผัสที่ดวงตา
น้ำตาเทียมเลือกแบบไม่มีสารกันเสีย (เป็นกระเปาะใช้รายวัน) ในช่วง 3 เดือนแรก โดยใช้ยี่ห้อใดก็ได้
8. งดใช้เครื่องสำอางค์รอบตาอย่างน้อย 2 สัปดาห์
9. ถ้ามีอาการผิดปกติ เช่น ตาแดงขึ้น มีขี้ตา ตามัว ปวดตา เป็นอาการของการติดเชื้อให้ติดต่อหมอได้ตลอด มาพบหมอก่อนนัดได้เลย
10. อาการที่พบได้ในช่วงแรกคือ ตาแห้ง (แสบเคืองตาเป็นครั้งคราว โดยเฉพาะเวลาใช้สายตาเยอะๆ ล้าตาง่าย สู้แสงไม่ค่อยได้ น้ำตาไหล) อาการจะดีขึ้นเรื่อยๆ
11. การมองใกล้อาจจะไม่ดีเท่าปกติในช่วง 2-4 สัปดาห์แรกได้ (อาการเหมือนสายตายาวตามวัย) หลังจากนั้นจะกลับเป็นปกติ
12. ไม่มีข้อห้ามในการทานอาหาร สามารถทานได้ทุกอย่าง อาจจะยกเว้นปิ้งย่างที่มีควัน
13. สามารถดื่มแอลกอฮอล์ได้ มีข้อแม้ว่าไม่ใช่ดื่มจนเมาไม่ได้สติ เหตุผลเดิมคือเผื่อเผลอขยี้ตาโดยไม่รู้ตัว
เรื่องของการดูแลหลังผ่าตัด หมอมี infographic ให้ดูง่ายๆ
14. คอนแทคเลนส์แฟชั่น สามารถใส่ได้หลังผ่าตัดตั้งแต่ 1 เดือนเป็นต้นไป
สรุปจุดเด่น จุดด้อยของ RELEX
จุดเด่น
เทคโนโลยีใหม่
ไม่เจ็บระหว่างทำ
ไม่มีฝากระจกตา (flapless)
แผลเล็ก
ตาแห้งน้อย
สบายตาหลังทำ
ระยะเวลาห้ามโดนน้ำสั้น
จุดด้อย
มีข้อจำกัดในคนสายตาสั้นเยอะ เอียงเยอะ หรือสายตายาว
ทำได้ครั้งเดียว ถ้าต้องทำซ้ำทำวิธีเดิมไม่ได้ ต้องเปิดฝาทำเป็นเลสิค หรือ PRK
ความรู้สึกคนไข้ทำ RELEX
